Sudan’da yüzlerce kişi, ülkedeki siyasi krize çözüm bulmak için ordu ve siviller arasında 5 Aralık’ta imzalanan “çerçeve anlaşmayı” protesto etti.
Askeri yönetime karşı gösteriler düzenleyen Direniş Komitelerinin çağrısıyla başkent Hartum, Umdurman ve Bahri’de sokaklara dökülen eylemciler, yolları taşlarla kapattı ve araç lastiklerini yaktı.
Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na ilerlemek isteyen göstericilere güvenlik güçleri ses bombası ve göz yaşartıcı gazla müdahale etti. Göstericiler polise taşlarla karşılık verdi.
“Askeri yönetime hayır”, “Tam sivil devlet”, “Siyasi çözüme hayır”, “Çerçeve anlaşmaya hayır” yazılı pankartlar taşıyan protestocular, anlaşmayı imzalayan gruplara karşı sloganlar atarak sivil ve sivil yönetime geçiş talep etti. bir an önce demokratik düzene geçilmelidir.
Ordu yönetiminde bulunan ve bir yılı aşkın süredir siyasi kriz yaşayan Sudan’da ordu ile siviller arasında yeni bir geçiş dönemini başlatacak ve sivillerin önünü açacak ‘çerçeve anlaşma’ hükümet ve demokratik seçimler, uluslararası ve bölgesel katılımla 5 Aralık’ta başkent Hartum’da imzalandı.
Anlaşma, ülkeyi özgür ve adil seçimlere götürecek sivil bir otorite olan yeni geçiş hükümetinin kurulmasının temelini oluşturuyor.
Tarafların çerçeve anlaşmayı birkaç hafta içinde kesin anlaşmaya ve süreksiz anayasal düzenlemelere dönüştürmesi bekleniyor.
Anlaşmaya imza atan siyasi partilerin sivil bir başbakan belirlemesinin ardından 2 yıllık yeni bir geçiş dönemi başlayacak.
İstikrarsızlık 2019’dan beri devam ediyor
Sudan’da hayat pahalılığının yüksek olması nedeniyle kitlesel halk protestoları ve ordunun müdahalesi sonucu başlayan Aralık Devrimi (2018) sonucunda 11 Nisan 2019’da Ömer’in 30 yıllık saltanatı sona erdi. El Beşir’in sonu gelmiş, ardından kurulan asker-sivil ortak geçici hükümetleri derin anlaşmazlıklar nedeniyle kalıcı olamamıştı.
Sudan ordusu, güvenlik ve beka tehdidi gerekçesiyle 25 Ekim 2021’de sivil yönetimi ele geçirdi, olağanüstü hal ilan etti ve başbakan dahil onlarca siyasetçiyi gözaltına aldı.
Bir parlamentodan, aktif bir hükümetten ve bir başbakandan yoksun olan ülkede Sudanlı Hukukçular Sendikası, BM, AfB ve İGAD’dan oluşan üçlü sistem ve oluşan dörtlüden oluşan “2022 geçiş anayasası taslağı”nı 10 Eylül’de yayınladı. ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri. Asker ve siviller arasındaki çözümde mekanizma bu taslağa dayanıyordu.
Üçlü mekanizma, 10 Kasım’da Sudan’daki krizi çözmek için ordu ve siviller arasında “temel bir anlaşmaya” varıldığını duyurdu.
Askeri ve sivil kümelerin ortasında bölgesel ve uluslararası taraflar nezaretinde yürütülen uzun müzakereler sonucunda iki taraf bir siyasi çerçeve anlaşması imzalama konusunda mutabakata vardı.
